0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

2023 seçimlerinin yapılmasına artık sayılı günler kaldı. 14 Mayıs Pazar günü yapılacak olan seçimin sonuçlarını borsa yatırımcısı da merakla bekliyor. Borsa yatırımcısının en çok merak ettiği konu ise seçim sonuçlarının açıklanması sonrası borsada oluşacak genel havanın durumu.

Çıkan Sonuçlara Göre Oluşabilecek Senaryolar

Recep Tayyip Erdoğan Kazanırsa:

Faiz politikalarının yine üretim destekli aşağı yönlü olacağının beklentisi, enflasyonist ortamın bir süre daha süreceği beklentisi, Katar vd. yatırımı olan ülkelerin Türkiye’deki yatırımlarını arttıracağı beklentisi, ekonomiye çözüm için ekonomi kabinesine güçlü isimlerin getirileceği beklentisi ile borsanın yeni bir ralli yapacağı borsa uzmanları tarafından bekleniyor.

Kemal Kılıçdaroğlu Kazanırsa:

Borsa yatırımcılarının kafasını en çok karıştıran ihtimal Kemal Kılıçdaroğlu’nun seçimi kazanması. Kemal Kılıçdaroğlu’nun kendi yapmış olduğu açıklamalar ışığında borsada gerçekleşebilecek senaryolar;

• Faizlerin yükseltilmesi. Faizlerin yükselmesi ile birlikte para banka mevduatlarına geçmeye başlar, borsa düşer, faize ilgi artar.
• Türkiye’ye yatırım yapmış olan yatırımcılardan hesap sorulması. Kemal Kılıçdaroğlu Türkiye’ye yatırım yapan firma ve ülkelerden hesap soracağını dile getirmişti. Olası böyle bir harekette mevcut yabancı yatırımcının ülkeden kaçacağı ve yenilerinin de gelmeyeceği beklentisi ile borsada aşağı yönlü sert hareket beklenir.
• Özerklik Sözü. İktidara gelmeleri durumunda yerel yönetimlerin özerklik şartını olduğu gibi kabul edeceklerini defalarca söyleyen Kemal Kılıçdaroğlu’nun özerklik adına yapacağı girişimlerin, bu girişimler sonucu halkta oluşacak tepkilerin borsayı olumsuz yönde etkileyeceği uzmanlar tarafından dile getiriliyor.
• ABD Başkanı Biden’ın muhalefeti destekleyeceğiz sözü: IMF’den borç para alınacak olması ve ABD’nin muhalefeti başarılı gibi göstermesi için finansal destek sağlayacak olması borsayı yukarı yönlü hareket ettireceği piyasa uzmanları tarafından dillendirilen bir diğer beklenti.

Yatırımcılar Nelere Dikkat Ediyor?

Seçimler öncesi ve sonrasında piyasalar belirsizlik ve beklenti fiyatlaması yapıyor. Sonucu tahmin edilen seçimler genelde önceden fiyatlanıyor. Seçimler sonrası en önemli beklenti ekonomi kabinesinin ve ekonomik programın açıklanması.

Daha Önceki Seçimlerde Neler Olmuştu? Borsa Seçim Öncesi ve Sonrası Süreçlerden Nasıl Etkilenmişti?

21 Ekim 1991

Belirsizlik Dönemi: Haziran ayında seçim kararı alınmasıyla birlikte 20 Ekim’deki seçimin sonucu görülene kadar borsada geri çekilme yaşandı.

Belirsizliğin Ortadan Kalkması: Seçim sonuçlarından Doğru Yol Partisi’nin hükümeti kuracağı anlaşılınca hızlı bir yükseliş başladı.

Beklentinin Sonlanması: Bu yükseliş 17 Ocak 1992’de ekonomik program açıklanana kadar devam etti.

24 Aralık 1995

Belirsizlik Dönemi: Seçim kararı alındıktan sonra borsa hızla geri çekilmeye başladı. Seçimlerden parçalı bir yapı çıkması satışların seçimden sonra da devam etmesine neden oldu.

Belirsizliğin Ortadan Kalkması: Refah Partisi ile Doğru Yol Partisi’nin hükümeti kuracağının anlaşılması ile hızlı bir yükseliş başladı.

Beklentinin Sonlanması: Hükümetin kurulması ile birlikte yükseliş sonladı. 1999 seçimlerine kadar kurulan koalisyon hükümetleri nedeniyle dalgalı bir dönem geçirildi. Bu dönemde nominal olarak yükseliş olsa da bu yükselişin yüksek enflasyon etkisiyle yaşandığını göz önünde bulundurmak gerekiyor.

19 Nisan 1999

Belirsizlik Dönemi: 28 Şubat 1997 sonrası artan siyasi gerginlik ve kurulan koalisyonlar dönemi. 30 Haziran 1997-11 Ocak 1999 tarihleri arasındaki azınlık hükümeti ve Türkbank krizi

Belirsizliğin Ortadan Kalkması: Seçimlere yaklaşırken Abdullah Öcalan’ın Türkiye’ye getirilmesiyle Türkiye’yi seçime götüren hükümetin (DSP) seçimlerden sonra hükümeti kuracağı beklentisinin kuvvetlenmesi. (Seçimlerden önce borsaya gelen güçlü alımlar)

Beklentinin Sonlanması: Hükümetin kurulması ile borsada yatay döneme geçilmesi. 1999 sonlarında IMF anlaşmaları beklentisi ile başlayan yeni ralli dönemi.

4 Kasım 2002

Belirsizlik Dönemi: Seçim öncesindeki son hükümette Başbakan’ın hastalığı, hükümetin devamının sorgulanması ve Anayasa Krizi seçim öncesi borsada zayıf seyrin devamı

Belirsizliğin Ortadan Kalkması: Seçimden Ak Parti’nin tek parti hükümeti kuracak güçte çıkması ve kurulan hükümetle IMF programının devam ettireceğinin anlaşılması ile borsada coşkulu dönem. Gelişmekte olan ülkelere yoğun sermaye akışı.

22 Temmuz 2007

Düşük Belirsizlik Dönemi: Seçim öncesi yoğun sermaye akışının devamı, iktidarın devam edeceğine olan güven ile belirsizliğin düşük olması (Borsaya seçimden önce gelen güçlü alımlar)

Beklentinin Sonlanması: Hükümetin kurulmasının ardından yatay seyir ve ardından 2008 krizi ile gelen satışlar.

12 Haziran 2011

Düşük Belirsizlik Dönemi: Seçim öncesi tahmin edilen sonuçlar, gelişmekte olan ülkelere sermaye akışının devam etmesi, seçim öncesi oluşan olumlu hava

Beklentinin Sonlanması: Seçim sonrası daha yatay görünüm. Küresel piyasalara entegre yapı. 2011 seçimleri Avrupa krizinin tam ortasına rastladı. Bütün borsalar düşerken Türkiye borsası da yabancıların üçte iki düzeyindeki hakimiyetinden dolayı geriliyordu. Kasım 2010’da başlayan gerileme bir yıl sonra Kasım 2011’de yüzde 48 vararak duruldu. Bu düşüş eğilimindeyken yapılan Haziran 2011 seçiminde borsa yüzde 22.5 geriledi.

2015 Seçimi

• Mayıs 2013’te bol parayı geri çekeceğini açıklayan Fed’in küresel piyasalar üzerindeki negatif etkisi faiz artırımı ile devam ediyordu. Mayıs 2013 sonrası borsa için Mart 2020’de sonlanacak 7. Büyük Düşüş trendi başlamıştı.
• Haziran 2015 seçimleri, gelişmekte olan piyasalardan rekor düzeyde büyük sermaye çıkışının yaşandığı bir dönemde yapıldı.
• Bu etkilerle borsa seçim öncesi yüzde 2.3’lük sınırlı bir kayıp yaşadı.
• Ancak asıl gürültü seçim sonrasında koptu. Koalisyonun çıktığı seçimin sonrasında terör olayları patladı. Seçimin yenilenmesine karar verildi. İç ve dış etkilerin birleşmesiyle seçim sonrası 3 ayda borsa yüzde 20 geriledi.
• İlk bakışta sandık sonuçlarının borsayı kısmen etkilediği tek seçimin Haziran 2015 seçimleri olduğu söylenebilir.
• Ama yine hatırlatayım ki, borsa zaten uzun vadeli düşüş trendi içindeydi ve seçim sonuçları bu eğilimi belki biraz hızlandırdı.

2018 Seçimi

• Türkiye yönetim yapısı olarak başkanlık sistemine geçmiş ve Cumhurbaşkanlığı ile Meclis genel seçimini 1.5 yıl kadar erkene çekerek Haziran 2018’de yapacaktı.
• Borsa zaten Mayıs 2013’ten beri 7. Büyük düşüş trendini içindeydi ve ilk defa çöküş dönemi bu kadar uzuyordu. Seçimin 1.5 yıl erkene çekilmesi bütün piyasalara benzer negatif etkiyi yaptı. 2018’de yaşananlar 2013’te başlayan siyasi, ekonomik ve finansal istikrarsızlığın devamı niteliğindeydi.
• Üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Londra konuşmasıyla uluslararası sermaye yatırımı yapanlara Türkiye’de para kazandırmayacağını ilan etmesi bindi.
• Sıcak paraya karşı takınılan tavır ve TL’ye erişimlerinin sınırlandırılması, ABD ile yaşanan rahip gerginliği de 2018 krizinin ana nedenlerini hazırladı.
• O tarihten beri de yabancılar Türkiye piyasalarından çıkıp gidiyor. Devlet iç borçlanma senetlerindeki paylarını yüzde 23’ten yüzde 1’e, hisse senetlerinde paylarını da yüzde 66’dan yüzde 29’a düşürdüler.
• Borsa yabancıların öncülüğündeki satışlarla 2018 seçimi öncesi ve sonrası da geriledi. 6 aylık toplam gerileme yüzde 46.5 düzeyine vardı. Bu da 1987’den sonra en büyük gerileme oldu. Sadece borsa değil, faizler de yükseldi, kurlar da sıçradı.

2023 seçimi sonrası borsada oluşacak hava merakla bekleniyor.